dr KRYSTYNA WINOWICZ

(1927-2014)

pomysłodawczyni i założycielka szkoły

WINOWICZ, Krystyna Maria,
muzykolog, pedagog, pianistka, dyrygent, działacz społeczny, ur. 20.01.1927 w Kościanie, zm. 15.06.2014 w Poznaniu. Córka Franciszka i Janiny z Lenartów.

1933-1939 uczęszczała do Polskiej Prywatnej Szkoły Powszechnej Koedukacyjnej w Kościanie. W okresie okupacji pracowała przy wykopkach ziemniaków w Pianowie (październik i listopad 1939) podczas kampanii cukrowniczej w 1940 i 1941 oraz jako ekspedientka w piekarni Marii i Władysława Sobiechów.

1945-1948 uczyła się w Gimnazjum i Liceum im. św. Stanisława Kostki w Kościanie, zdając maturę w 1948 roku. Jednocześnie od 10 roku życia uczyła się gry na fortepianie u Jadwigi Dembińskiej, Antoniny Wojciechowskiej, a w czasie okupacji była kształcona tajnie od 1943 r. przez pianistkę Izabelę Ostoia-Ostaszewską Zielińską. Po maturze kontynuowała naukę w szkołach muzycznych I i II st. w Poznaniu w klasie fortepianu Aldony Miczyńskiej i Józefiny Skotarkówny. Dyplom Średniej Szkoły Muzycznej i prawa nauczania uzyskała w 1955 roku.

1951-1957 studiowała muzykologię na Uniwersytecie Poznańskim. Pracę magisterską pisała pod kierunkiem Zofii Lissy i Marii Szczepańskiej na temat: Pieśni Karola Szymanowskiego z pierwszego okresu twórczości. Egzamin dyplomowy zdała 22.03.1957 w Poznaniu. Pracę naukową kontynuowała pod kierunkiem ks. Hieronima Feichta w Warszawie. 22.02.1965 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych - na podstawie pracy monograficznej: Ks. dr Józef Surzyński. Równocześnie ze studiami muzykologicznymi ukończyła kurs stenografii i maszynopisania oraz 5-letnie studia w Instytucie Wyższej Kultury Religijnej w Poznaniu.

Pracę dydaktyczną podjęła już w okresie przedmaturalnym, ucząc gry na fortepianie dzieci od 4 roku życia. Do 1965 roku jej uczniami byli: Katarzyna Adamczewska, Maria Bartkowiak, Paweł Bartkowiak, Jan Chrzanowski, Paweł Chrzanowski, Grażyna Draheim, Lech Jankowski, Jacek Przybysz, Michał Przybysz, Regina Przybylska, Jerzy Rękoś, Grzegorz Rękoś, Kazimiera Roszak, Bożena Zielińska, Bronisława Zielińska. Większość z wymienionych ukończyła program podstawowej szkoły muzycznej, troje kontynuowało naukę w szkołach muzycznych Poznania.

1955-1974 pracowała jako nauczycielka przedmiotów teoretycznych w Państwowej Szkole Muzycznej im. H. Wieniawskiego w Poznaniu. Tamże uczyła umuzykalniania, audycji muzycznych, prowadziła zespoły kameralne i dyrygowała chórem.

1966-1972 była zatrudniona na godzinach zleconych w Szkole Muzycznej II st. im. F. Chopina w Poznaniu, W tych latach była też pracownikiem Centralnego Ośrodka Pedagogicznego Szkolnictwa Artystycznego w Warszawie, pełniąc funkcję kierownika sekcji umuzykalnienia w oddziale poznańskim. Do jej obowiązków należało hospitowanie lekcji umuzykalnienia we wszystkich szkołach muzycznych zachodniej Polski oraz organizowanie zebrań metodycznych, połączonych z otwartymi lekcjami umuzykalnienia dla nauczycieli i studentów wydziału pedagogicznego Akademii Muzycznej.

1974-1987 pracowała jako adiunkt Zakładu Muzykologii Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, kierowała nim przez jeden rok, doprowadzając - przy współpracy Sekcji Muzykologów Poznańskiego Towarzystwa Muzycznego im. H. Wieniawskiego - do reaktywowania tego kierunku studiów na Uniwersytecie Poznańskim, po 20 latach przerwy. W ramach pracy dydaktycznej przeprowadziła 11 prac magisterskich, których tematyka dotyczyła muzycznej kultury Poznania, Gniezna i Opola. Jedna z prac: Elżbiety Lubienieckiej pt: Kultura muzyczna Poznania w latach 1890-1900 w świetle ówczesnej prasy uzyskała w 1984 roku nagrodę Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego. W ramach prac naukowych prowadzonych przez Zakład Muzykologii uczestniczyła w tzw. problemie węzłowym, opracowując wraz z innymi współuczestnikami kulturę muzyczną Poznania w latach 1870-1945.

Jako dydaktyk prowadziła wykłady historii muzyki okresu klasycyzmu i romantyzmu (lata 1750-1890). Prowadzone przez nią seminaria dotyczyły tego samego okresu. W latach 1974-1984 prowadziła kronikę Zakładu Muzykologii, rejestrując w niej najważniejsze fakty dotyczące starań o reaktywowanie Zakładu Muzykologii i jego późniejsze osiągnięcia. Z dniem 01.09.1987 przeszła na emeryturę. Nadal jednak pracowała na pół etatu do września 1993 r. w Zakładzie Muzykologii, a także w utworzonej przez siebie Szkole Muzycznej I st. w Kościanie (od 1988 r.) Więcej informacji o powstaniu szkoły

Jej zainteresowania naukowe dotyczyły przede wszystkim polskiej kultury muzycznej Wielkopolski, a szczególnie Poznania i Kościana oraz postaci ks. dra Józefa Surzyńskiego i Adolfa Chybińskiego. Jej dorobek zajmuje kilkanaście pozycji samoistnych i ponad 100 artykułów, zamieszczanych w periodykach muzycznych, również zbiorowych wydawnictwach oraz w prasie niemuzycznej. Niektóre artykuły były przed opublikowaniem wygłaszane jako referaty podczas różnych sesji muzykologicznych i in. w różnych miejscowościach m.in.: Poznaniu, Kościanie, Warszawie, Lublinie, Eichstatt (Niemcy), Bydgoszczy, Gdańsku, Puławach.
Przez wszystkie lata pracy zawodowej była aktywnym działaczem społecznym Związku Zawodowego Pracowników Kultury i Sztuki, pełniąc w nim funkcję przewodniczącej Rady Zakładowej (w PPSM), kierowała także sekcją emerytów przy Okręgowym ZZPK i SZ. Organizowała liczne koncerty i atrakcyjne wycieczki krajoznawczo- turystyczne dla tych pracowników. 1974-1981 była członkiem Rady Wydziału ZNP przy Wydziale Filozoficzno-Historycznym UAM; 1981 została członkiem „Solidarności.
Jako muzykolog przez wiele lat była członkiem Rady Naukowej przy Towarzystwie Muzycznym im. H. Wieniawskiego w Poznaniu oraz przewodniczącą Rady Naukowej Towarzystwa Muzycznego im. K. Kurpińskiego w Lesznie. Od 1963 była członkiem Sekcji Muzykologicznej przy Poznańskim Towarzystwie Muzycznym im. H. Wieniawskiego. 1975 wstąpiła do Sekcji Muzykologicznej Związku Kompozytorów Polskich;
1980 została członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. 12.05. 1987 do 1996 objęła w nim przewodnictwo nad Komisją Muzykologiczną utworzoną m.in. jej staraniem przy Wydziale Nauk o Sztuce PTPN.

Przez wiele lat była członkiem Towarzystwa Miłośników Ziemi Kościańskiej, od 1986 została członkiem zarządu, także jego wiceprezesem. W latach 1965-1969 dyrygowała orkiestrą Towarzystwa Mandolinistów Lira (po śmierci swego ojca). Od 1985—1993 prowadziła społecznie chór kościelny im. ks. dr J. Surzyńskiego przy parafii farnej w Kościanie, dokonała inwentaryzacji biblioteki nutowej chóru i prowadziła jego kronikę.

Posiadane odznaczenia i medale: medal im. ks. dr J. Surzyńskiego, za zasługi w propagowaniu jego idei (1969), medal Rady Postępu Pedagogicznego, za wybitne osiągnięcia dydaktyczne i nowatorstwo (1971 i 1972), medal Zasłużony dla Powiatu Kościańskiego” (1975), Zloty Krzyż Zasługi (1978), Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1978 i 1983), medal honorowy Polskiego Związku Chórów i Orkiestr (1982), Odznaka Zasłużony dla Miasta Poznania (1982), Złota Odznaka Honorowa PZChiO (1992), Medal 125-lecia PTPN (1997).

Wybrane pozycje z dorobku pisarskiego:
Sto lat społeczno-kulturalnego oddziaływania lutni w środowisku kościańskim, Kościan 1976; Narodowe i patriotyczne idee wielkopolskiego ruchu śpiewaczego, KAW, Poznań 1982; Folklor muzyczny ziemi kościańskiej, Informator wystawy (współautorstwo H. Pawlak), Kościan 1982; Troski i spory muzykologii Polskiej. Korespondencja między Chybińskim a Jachimeckim w latach 1905-1926, PWM, Kraków 1983; Kultura muzyczna Kościana w latach 1870-1970, Kościan 1993; Ks. prałat dr Józef Surzyński, Kościan 1984; Apolinary Szeluto 1884-1966 - w setną rocznicę urodzin, Słupca 1984; Katalog tematyczny dzieł ks. Józefa Surzyńskiego. Kościan 1988, Ks. prałat dr Józef Surzyński. Życie i dzieło, nakl. PAN wyd. PTPN. Poznań 1991; Nauka o muzyce. Podręcznik dla uczniów PSM I st. w Kościanie. Kronika chóru kościańskiego im. ks. dr J. Surzyńskiego, Kościan 1993; Towarzystwo mandolinistów Lira w Kościanie 1923—1973. Kościan 1993; Włościańskie chóry amatorskie z kościańskiego, TMZK, Kościan 1993; Polska prywatna szkoła powszechna koedukacyjna w Kościanie. Kościan 1994. Słownik muzyków z Kościańskiego, Kościan 1994; wyd. 2, zmienione, poszerzone i poprawione, Kościan 1997; Szkoła Muzyczna im. Ks. dra J. Surzyńskiego w Kościanie, w dziesiątą rocznicę powołania, Kościan 1998. Ks. dr Józef Surzyński - wybór kompozycji kościelnych. (Musica Ecclesiastica), Kościan 1991; J. Surzyński - Przygrywki na organy op. 19. Kościan 1994, redakcja; Zabytki kościańskiej fary. Kościan 1997, nakł. parafii farnej, redakcja.

dr Krystyna Winowicz - Słownik muzyków z Kościańskiego, Kościan 2000